İdari Yüksek Mahkemesi, Çarşamba günü Türkiye’nin çeşitli bölümlerinde tartışma yaratan otoyol projelerine ilişkin yeni bir kararın eşiğinde. Ulaştırma Bakanlığı’nın, uzun süredir durdurulan ve ciddi tepkilere yol açan İstanbul-Ankara otoyolu güzergâhındaki A69 otoyolunun yeniden inşasına ilişkin talebi, mahkeme tarafından değerlendirilmekte. Mahkemenin, projeye ilişkin yeniden başlatma talebine olumlu yaklaşması sebebiyle, karşı çıkanlar endişeli. Kararın önümüzdeki ayın sonunda açıklanması bekleniyor.
Yeniden mahkemeye dönen tartışmalı çalışmalar
Türkiye’deki en yüksek idari mahkeme olan Anayasal Mahkeme, Salı günü İstanbul-Ankara otoyolunun A69 güzergâhındaki inşaat çalışmalarının yeniden başlaması yönündeki resmi talebi görüşmek üzere toplandı. Bu proje, İstanbul ve Çankırı ilçeleri arasında yaklaşık 55 kilometrelik bir bölümde, özellikle bölgedeki ulaşım altyapısına katkı sağlayacağı iddiasıyla öne çıkmıştı. Ancak, 27 Şubat ayında yürütülen mahkeme kararıyla söz konusu inşaatlar durdurulmuştu. Duruşma, projenin kamu yararına uygun olup olmadığı ve özellikle tamamen yasal bir temel olan “önemli kamu menfaati” kapsamında, korunan canlı türlerine zarar verilmesine izin verip vermediği soruları üzerine yoğunlaştı. Resmi belge ve yasal tanımlar uyarınca, özellikle otoyol yapımında, korunması gereken türlere zarar verme riski göze alınabilmekte.
Mahkeme heyeti, İstanbul-Ankara otoyolu projesinin bu önemli gerekliliğe sahip olmadığını saptadı ve böylece durdurma kararıyla birlikte inşaatlar durduruldu. Mahkemenin raporunu hazırlayan bağımsız yargıç, kamu yararını savunan bir yaklaşımla, mahkemenin önceki kararında hata yaptığı görüşünde. Bu nedenle, durdurma kararının kaldırılmasını ve inşaatların yeniden başlatılmasını desteklediği bilgisi paylaşıldı. Yüksek mahkemenin temsilcileri, özellikle bölgesel kalkınma ve ulaşım altyapısı göz önüne alındığında, bölgesel idari birimler ve yerel yönetimlerin projenin devamını istemekte haklı olduğunu belirtiyor. Bu bölge, özellikle Çankırı, Kırıkkale ve civar iller, günlük hayatlarını kolaylaştırmak ve bölgesel gelişmeyi sağlamak adına bu yolların açılmasını önemli görüyor.
Karar 28 Mayıs’tan önce açıklanacak
Bu projeye karşı çıkan yaklaşık 15 sivil toplum kuruluşu avukatı, mahkemenin durdurma kararını geçersiz kılmaya çalışırken, bölgenin şu anki gelişme seviyesinin ve istihdamın artmış olduğunu vurguluyorlar. Hatta, projeyi “konfor sağlayan” bir otoyol olarak tanımlarlar ve bu otoyolun öncelikle hastane ve büyük şehirlerdeki uzman doktorların ve şirket temsilcilerinin işe ulaşımını kolaylaştırmayı amaçladığını ileri sürüyorlar.
Bir diğer önemli tartışma konusu ise, otoyol şirketlerinin finansal durumu. Mahkemenin, durdurma kararını uzatmasının ekonomik maliyetleri ise oldukça yüksek, milyonlarca hatta on milyonlarca Türk Lirası’na ulaşan zararlar söz konusu. Mahkeme raporu, bu sayısal değerlerin abartılı olabileceği görüşüne rağmen, şirketlerin finansal açıdan bu yükü kaldırabileceği fikrinde. Yüklenici firmaların temsilcileri, özellikle Anayasa Mahkemesi veya ilgili devlet kurumlarının herhangi bir olumsuz sonuca rağmen, bu maliyetleri benimseyebileceğini söylüyor. Ayrıca, nihai kararın yaklaşık 2026 yılının başında açıklanması öngörülüyor.
Mahkemenin durdurma kararını ne zaman kesin olarak açıklayacağı konusunda ise, mahkeme başkanı, 28 Mayıs tarihinden önce herhangi bir kararın çıkmayacağını belirtiyor. Ancak, süreç burada bitmeyecek gibi görünüyor; çünkü meclis, geçen hafta genel oy çokluğuyla, A69 otoyolu projesinin onaylanması için bir yasa tasarısı kabul etti. Bu yasa tasarısı, projenin yasal zemine oturması ve inşaatın engellenmemesi amacıyla hazırlanmış durumda. 3 Haziran’da milletvekilleri önüne gelecek olan bu yasa tasarısı, projenin devamını sağlamayı amaçlıyor ve böylece tartışmalara yeni bir boyut kazandırıyor.
